27 MAYIS İHTİLÂLİ
Mahut gece, otelimde, sabaha kadar uyuyamadım.. Sanki ruhum, Japon denizinde zelzeleyi sezen bir balık nevinin renk değiştirmesi gibi. sabaha karşı patlayacak olan baskını haber verici hâller içindeydi. Üstünde kırık bir cam ve camın altında bir sinema artistinin resmi bulunan küçük masaya geçip bir piyes mevzuu tasarlamaya başladım. İmkânı mı var? Ruhumun üstünde kangal kangal sıkıntı… Evime telefon edip zevceme sordum:
– Yarın sana ne göndereyim?
– Ne gönderebilirsin?
– 1000 lira yeter mi?
-Az!…
– Peki, 2000 olsun…
-İyi!…
4000 lirayı cebimde farz ediyorum. Ayrıca mevcudum, yelek cebi malı olarak 575 kuruşluk madeni paradan ibaretti.
Yattım. Biraz sonra boğulur gibi yataktan fırladım. Bu ne garip sıkıntı!… Banyo, birkaç kaza namazı, tekrar İstanbul’a telefon, yine piyes denemesi… Ferahlamanın ve uykuyu kolaylaştırıcı bir huzura ermenin çaresi yok…
Saat 4…
Yine yatak… İçinde timsahların kaynaştığı bir derecede hayalim, bir kütüğe binmiş, akıntı boyunca kaçmaya çalışırken birdenbire bir gürültü… Yarı uykulu, yarı uyanık, bu gürültüyü, otelin arkasındaki bahçecikte yığılı odunların yıkılmasından geliyor sandım. Henüz “Ne oluyor?” diye düşünmeye vakit kalmadan odamın kapısı yumruklanmaya başlandı:
– Necip Fazıl Bey, kalkın!
– Ne var kuzum, ne oluyor?
– Bütün otel aşağıda, radyo başında… İhtilâl var!.,. Oteldekiler sizi çağırıyor! Yorumunuzu bekliyorlar!
Yarı giyinik aşağıya koşuyorum. Radyodan tok ve kalın bir ses geliyor:
– Güvendiğiniz Silâhlı Kuvvetler Radyo’ya el koydu!
Ve malûm nakarat:
– Hareket, hiçbir sınıfa, hiçbir zümreye, hiçbir grupa karşı değildir!
Ve dışarıya karşı emniyet tedbiri:
– (NATO) ya, (CENTO)ya, bütün anlaşmalarımıza sâdıkız.
İlk ağızda bu işi Adnan Menderes’in bir tertibi ve “Hükümet içinde hükümet” numarası sandım. Fakat bu hayalim birkaç dakikadan fazla sürmedi. Telefonla aradığım Menderes’in akrabasından, İzmir Mebusu Sadık Giz şöyle dedi:
– Aynı ihtimali Konya Mebusu Bibioğlu da bana telefonla bildirdi. Sanmıyorum! Hepimizi topluyorlar. Bana da gelmelerini bekliyorum.
Telefonda Tevfîk İleri’nin zevcesi, örneklik Müslüman – Türk hanımefendisi Vasfiye hanım:
– Tevfik’i götürdüler! Hayırlısı olsun. Necip Fazıl bey, her işte bir hayır aramalı… Memlekete hayırlı olur inşallah…
Hanımefendinin sesinde öyle bir dehşet tonu var ki, âdeta bir deli neşesiyle, sevinçli üslûp içinde konuşuyor…
Gerisi malûm… İhtilâl dedikleri gece hareketinin çepçevre anlatılacağı ve bir kıymet hükmüne bağlanacağı eser benim zindan çilelerime mahsus bu kitap olmadığı için alâkalı bazı noktalarına dokunup tafsilâta girişmiyorum.
Bir yazımda belirttiğim gibi, “Yoğurttan bir hükümete mukavvadan bir hançer saplanmış” ve daha ilk günlerde bu hançeri tutan ellerin hiçbir fikir sahibi olmadıkları meydana çıkmıştır.
İhtilâl’i ve ona ezelî itaatinden Ötürü körü körüne âlet edilen Mehmetçiğin bu haletini belirtmek için gayet hususî bir levha göstereyim;
Bir aralık otelden çıkarak Ulus meydanı tarafındaki ana caddeye bir göz atayım dedim. Önümden Tevfik İleri’nin makam arabası geçmez mi? İçinde bir takım genç subaylar ve kucakta bir kadın… Kadının iskarpinleri, otomobilin açık camından dışarıya sarkmış… Şoför yerindekiler de, caddedeki nöbetçi erlere, parmaklarının hususî bir hareketiyle ihtilâlin zafer işaretini veriyor. O sırada beni görüp “Yasak!” diye haykıran bir er, kendisine ettiğim son derece tatlı mukabele üzerine âdeta silâhını yere atmak istercesine ruhî bir isyan edasiyle içini döktü:
– Nedir bu hal, ağabey? Bizi toplayıp, toparlayıp bu işe sürdüler ama, bakalım Allah razı mı bu işten? Hayra mı sürüyorlar bizi?..
Ve başladı hüngür hüngür ağlamaya… İleriden bir takım askerlerin geldiğini gören ben, hiçbir cevap vermeden, gözlerim yaş içinde, otele kapağı attım.
Akşam saat 5 sıralarında sokağa çıkma izni… Bankalar caddesinin asfaltı, kar üstünden arabalar geçmiş gibi, tank paletlerinin izleriyle oyulu…
” Ne olur ne olmaz!” hesabiyle, başıma bir kasket, gözlerime siyah camlı bir gözlük oturtup, bir de bıyıklarımı traş edip istasyon yolunu tuttum. Cebimde sadece 575 kuruşluk madenî para, ayrıca birinci mevki aylık basın bileti, ilk kalkan trene atladım.
Ertesi sabah, Feneryolu’nda oturduğum köşkü bir cenaze evi halinde buldum. Sanki Adnan Bey bizim evden alınıp götürülmüştü. Zevcem, çocuklarından biri trafik kazasına uğramış gibi bir hal içinde…
Radyoda ihtilâlin ilk belirtilerinden biri:
– Büyük Doğu kapatılmıştır.
Halbuki Büyük Doğu zaten kapalıydı, çıkmıyordu. Bu bildiri “Ölü tekrar öldürülmüştür!” demeye benziyordu.
Kapı çalındı: Elinde bir bavul, Bolu Mebusu Reşat Akşemsettinoğlu:
– Sana geldim! Evinde saklanmaya geldim!
– Ayol Reşat, dedim; beni yakalamaları saat meselesi… O zaman bütün evi arayıp tarayacaklarına göre seni de bulacaklar ve üstelik baş gericinin evinde ele geçmiş olmakla suçlandıracaklar… Sana başka yerde de saklanmanı tavsiye etmem! Git. teslim ol ve akıbetine katlan!
Reşat gittikten iki saat sonra kapımda polis ve asker dolu üç jip… Zevcemin kürk astarına kadar jiletle söküp her tarafı aradılar, kitaplarımı delik-deşik ettiler ve içlerinde, tehlikeli mevzu olarak bula bula, General (Liman Von Sandres)in “Silâhlı Millet” isimli kitabını enseleyip beni jipe attılar ve götürdüler.
Arkamdan zevcem bağırıyor:
– Her şeyi Allaha havale et ve hiçbir şey düşünme!
(Cinnet Mustatili’nden)