Makine

Makine… İşte muazzam bir dâva!.. Görüyoruz ki, devrimizde tümen tümen makine hayranı var… Onlar, Garp felsefesinde makinenin yerini bile bilmezler. Ruhçu, (idealist, spiritüalist) bir Garp mütefekkirinin gözünde makine, mankafa bir şeydir. Dünyanın en ahmak adaminin tırnağını keserek gösterdiği makine kabiliyetini gösterebilecek bir makine, daha icat edilmemiştir ve edilemez. Çünkü makine düpedüz fikrin, düpedüz bir çizgi üzerinde dondurulmuş, tek veçheli basit faide plânına indirilmiş, kemmiyette galip, keyfiyette mağlûb, asla girifte sarkamıyan ve değişik yönlere sapamıyan, miskin bir timsalidir. Ve nihayet, her keyfiyeti fikre bırakan kemmiyette son derece kuvvetli bir köledir. Halbuki yine makine, materyalist ve komünistlerin gözünde bir ideâl, bir put…

Ve erişilmesi gereken bir kemâl zirvesi, -hâşâ- tanrı… Üstün Batı adamının gözündeki makineye bir misal göstermek lazımsa, meşhur komik (Şarlo)yu ele alabiliriz. (Şarlo) deyip geçmiyelim; son asrın en büyük filozofu, bir eserinde, ona koca bir yer ayırmıştır. (Şarlo), gülünç ve tezadlı ânlarımızı yakalayıp kahkaha plânına aksettirmek suretiyle, yepyeni bir his metodu içinde en derin hakikatleri kurcalamış büyük bir tahlilci, büyük bir mütefekkir. Ona komünist derler; yalan!.. O, sadece zaafa hücum eden kıyak bir Yahudidir ve nerede yanlışı, sakatı, aptalı, gülüncü bulursa oraya çullanır. Onun içindir ki, en çok yanlışlar ve tezadlarla dolu olan liberal dünyaya, sonra da onun tepkisi faşist âleme saldırmış ve bu yüzden, komünistlerin propagandasıyla, onlardan biri sanılmıştır. Halbuki onun materyalizme ve dolayısiyle komünizme hücumu, evvelkilerden çok daha acı…

Misalimiz eski konferanslarda da var. Bakınız, maddecilerin putlaştırdığı makineyi, (Şarlo), tek sahne içinde nasıl rezilleştiriyor: (Şarlo)nun bir filminde, her işi makineleştirmiş bir diyardayız. Amerika’ya da uyabilir, Rusya’ya da… Vakit kaybettirmemek için, işçilerin önüne, yemek yedirici bir makine gelir. İki kollu makinenin bir kolu ağıza yemeği verir, bir kolu da yemek yenildikten sonra dudaktan silmek vazifesine memur olarak bekler. Ağıza yemek veren kol bozulmuştur. Yemekler, havada uçuşarak yere dökülür. Fakat tabakların olanca sermayesi yere döküldükten sonra, öbür kol harekete geçer ve aç adamın ağzını siler. İşte makine!.. Buyurun; makinenin, fikir ve ruh isnat edilen bîçare demir parçalarının ahmaklık derecesini görün!

(İman ve Aksiyon, Büyük Doğu Yayınları)